Noord-Brabant’s nijverheid in beeld
In 1918 verscheen bij de Haarlemse uitgever Emrik en Binger een prachtig fotoboek waarin de lofzang wordt gezongen over de Noord-Brabantse nijverheid. Het geheel wordt ingeleid door J.K. Mercx, Rijks-nijverheidsconsulent voor de Zuidelijke Provinciën.
Dit uitgebreide voorwoord is niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Frans, Engels en Duits. Dit alleen maakt al duidelijk dat het boek als een goede promotie voor de Brabantse industrie zag. Vermoedelijk is het boek bekostigd met financiële bijdragen van de firma’s waarvan een foto in het boek is opgenomen. Ze worden allemaal voor in het boek genoemd. En natuurlijk ontbreekt de Helmondse nijverheid niet. Natuurlijk komen de bedrijven met textiel en metaal voor. Wat de textiel betreft zijn dat Bogaers en Zonen, J.A. Carp’s Garenfabrieken, Diddens & Van Asten, Prinzen & Van Glabbeek, Ramaer & Co., Swinkels en De Wit & Co. De metaalbedrijven die aan het boek hebben meegewerkt zijn Van Dongen, Everts & Van der Weyden, de Gebroeders Van Thiel en De Nedschroef. De Koninklijke Nederlandse Machinefabriek v/h E.H. Begemann is daar niet bij. Deze fabriek komt wel voor in de inleiding, maar heeft de uitgave blijkbaar niet geldelijk gesteund. Ook een belangrijke firma als de Nederlandse Cacaofabriek wordt wel in de inleiding genoemd, maar er staat geen foto van in. Nog drie andere Helmondse firma’s zijn met een foto vertegenwoordigd. Dat zijn firma Felix Clercx, houtzagerij voor spoor-, bestek- en mijnhout, de Golfkarton & Cartonnagefabriek en als laatste de Dutch Strawworks Company. Over het verwerken van stro zegt de inleiding:
Het verwerken van stroo tot stroohulzen voor de emballage van flesschen geschiedt hier te lande hoofdzakelijk in deze provincie, waar men een twintigtal stroohulzenfabrieken aantreft o.a. te Helmond, Tilburg, Leur, Aarle-Rixtel, Zundert, Deurne, Heeze, Geldrop. … De producten gaan voor een zeer groot deel naar het buitenland, voornamelijk naar België, Frankrijk, Engeland, Amerika, Canada, Australië en Zuid-Afrika.
De strohulzenfabriek in Helmond waarvan in het boek een pagina met foto’s is opgenomen is die van de firma Oerlemans & Zonen. Deze firma had behalve in Helmond, ook een fabriek in Vrijhoeve-Capelle, een plaats die in 1923 opging in de gemeente Sprang-Capelle en sinds 1997 deel uitmaakt van de gemeente Waalwijk. De foto linksboven is van het gebouw in Vrijhoeve-Capelle. Rechtsboven is het gebouw in Helmond te zien aan de Kanaaldijk Z.W. De foto linksonder toont hetzelfde gebouw, maar dan vanaf de andere kant. Op de Zuid-Willemsvaart ligt een boot, geladen met producten van Oerlemans. Rechtsonder zijn mensen in de fabriek aan het werk. Aan de vorm van de ramen te zien is dat vermoedelijk het Helmondse gebouw. Opvallend is het grote aantal jonge mensen dat er aan het werk is. Velen zijn nog kind. Kinderarbeid kwam in die tijd nog vaak voor. De arbeid van kinderen beneden de twaalf jaar was echter al sinds 1873, sinds het bekende kinderwetje van Sam van Houten, verboden.
