Belgische opstandelingen plunderen Someren (2)

In deze aflevering werd verslag gedaan van de plundering op 6 januari 1831 door “Belgische” soldaten bij een groot aantal inwoners van Someren. De plunderaars bezochten die dag ook de sluiswachter van sluis 11, Willem Schoonhoven, en zijn vrouw Johanna Kuypers. Het was de plunderaars toen te doen om de bij Schoonhoven inwonende commies Heymans. Vrouw Schoonhoven werd verzekerd dat ze niks te vrezen had; “al ging het geheele dorp het onderste boven dan zal er hier aan het huis geen letzel geschieden”. Dat werd echter totaal anders op woensdagavond 2 maart 1831.

Om negen uur kwam een troep van twintig muitende soldaten al schietend bij huize Schoonhoven op sluis 11 aan. Ze drongen het huis binnen, waar het schieten vrolijk verder ging. Burgemeester Van Dremmen constateerde bij het opnemen van de schade meerdere kogelgaten. Maar het meest gedupeerd was het sluiswachters gezin door hetgeen er van hun bezittingen was meegenomen. Ze berekenden dat al het geplunderde een waarde had van 359 gulden en 55 cent. Negentig gulden hiervan was in geld, met onder andere een gouden Willem en “een stuk van 20 franken”. Het Provinciaal Dagblad van Noord Braband, dat de plundering van voldoende nieuwswaarde achtte om er in haar dinsdageditie van 8 maart over te berichten, sprak van een gouden Napoleon en een tien gulden stuk. Het geroofde zilveren “Engelschen zakhorlogie” met gouden sleutel en slot en een agaatsteen vertegenwoordigde een waarde van 50 gulden.

De soldaten waren niet bij een arm gezin aanbeland, dat mag al duidelijk zijn en ook uit het feit dat de Schoonhovens enkele gouden ringen, een zilveren knipbeursje en een flinke hoeveelheid dure kleding aan de “muitelingen” kwijt raakte. De opsomming van de geroofde kledingstukken geeft een beeld van de mode uit die dagen en de kleurkeuze.Van de vrouw:

een zwart priesterstoffen vrouwenmantel met zijden kap (waarde 50 gulden)
een groen merinosse vrouwenkleed (merinosse duidt op de wol van het merinosschaap)
een groen geruit en een bleek bruin katoenen kleed
een bruine merinosse doek, een bruine en een blauwe katoenen doek
een bruine wollen omslagdoek
twee vrouwenmutsen met kant (waarde drie en vijf gulden)
een zwarten zijden voorschoot
een roden katoenen vrouwenvoorschoot met dobbelstenen
vier linnen vrouwenhemden

Van de man:

een blaauw laken mansjas (waarde 16 gulden)
een blaauw laken mansbroek
vier linnen manshemden
een leikleuren mansdas

Van de kinderen:

een zwart merinosse kinderkleedje (waarde drie gulden)
12 katoenen kinderhemdjes
twee blaauw laken broeken en jassen van een jongetje
een blaauw catoene kinderkleedje met rode blommetjes (waarde 4 gulden)
een zwart merinosse kindervoorschoot

En zoals bij elke plundering ontbrak ook deze keer de drank niet:

twee karaffen jenever
een fles “conjac brandewijn”
een fles “Curassou”

Evenals op 6 januari herkende de sluiswachters vrouw ook nu enkele overvallers, waarvan er twee niet van ver kwamen. Eén was zelfs een geboren Somerenaar: kleermaker Lambert Adriaans, wiens vader in Helmond woonde. De uit het Nederlandse leger gedeserteerde Helmonder Van Tilburg was er ook bij. De derde die Johanna Kuypers had herkend, was de “paardeman” die werkte voor schipper Jacobus van Kalkar. Ook de teugeler was een naar de Belgische kant overgelopen deserteur. De deserteurs en andere sympathisanten van de Belgische zaak gingen in gewone kiel gekleed; de “Belgische” soldaten waren in uniform. Het sluiswachters gezin was geraden geen weerstand te bieden onder de bedreiging van “de eerste die van zijne plaats op staat steken wij dood”. En wat moet je tegen zo’n gewapende troep? Al met al duurde de overval een half uur. De rovers vertrokken in de richting van Weert.

Bronnen: Archieven en verzamelingen van Someren en Helmond bij het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.