Opvoeding belangrijker dan kennis

Voor het leren lezen bestonden boekjes: abc boekjes met het alfabet op verschillende manieren geschreven en zogenaamde Haneboeken. Deze laatste waren dikker en er stonden ook oefeningen en leeslesjes in. Het heette Haneboek omdat er op de eerste bladzijde een levensgrote haan stond afgebeeld als symbool voor ijver en werklust. Het duurde heel lang voordat iemand goed kon lezen, zeker een jaar of vier. Maar daar ging het de meeste leerlingen en hun ouders ook niet om. Want als de kinderen van school kwamen, moesten ze meteen werken en van lezen kwam dan toch niets meer. Veel belangrijker was dat de kinderen van de schoolmeester leerden hoe ze zich dienden te gedragen. Ze leerden de waarden en normen van die tijd en vooral discipline. Kortom: voor de meeste ouders ging het om een stuk opvoeding, veel meer dan om het leren lezen of om kennis. Alleen voor ouders die met hun kinderen hogere ambities hadden, was het kunnen lezen en schrijven wel belangrijk.

Pagina 2 en 3 uit het 'Groot ABC boek' (ook Haneboek genoemd).

Bronvermelding: uitgegeven te Amsterdam bij David le Jolle (ca. 1814). Collectie Nationaal Schoolmuseum, Rotterdam.