Nieuw gebruik - oud gebouw: kasteel
In een oude stad zijn bijna alle gebouwen wel ooit herbestemd.
Denk maar eens aan de vele winkels in de Helmondse binnenstad. Vaak zijn die begonnen als woonhuis en is er pas later een winkel van gemaakt. Het mooiste en oudste Helmondse voorbeeld van hergebruik is uiteraard het kasteel. Dat werd in de veertiende eeuw gebouwd als verdedigingswerk. Sinds het bouwhistorisch onderzoek dat eraan werd verricht weten we dat het gebouwd is voor verdediging met pijl en boog. Pas later zijn de schietgaten geschikt gemaakt voor het afschieten van geweren. In de loop der tijd werd het kasteel steeds meer een luxe woonhuis. Uit die periode dateert de tekening die Jan de Beijer in 1738 maakte van de binnenplaats van het kasteel. Twee in hoepelrokken gehulde dames staan als bevestiging van die luxe woonfunctie in de deuropening boven aan de trap, die rechtstreeks toegang geeft tot de ridderzaal. Aan beide zijden van de ridderzaal springt de gevel naar voren. Daar bevinden zich de toegangen tot de kelderruimtes.
Het kasteel heeft die woonfunctie gehouden tot 1920, toen de familie Wesselman van Helmond het kasteel verkocht aan de gemeente om er een raadhuis van te maken. Voor die nieuwe functie werd het kasteel verbouwd. Op de foto is goed te zien dat de bouwvakkers alles sloopten dat voor de gevel uitstak. Vervolgens werd voor de gevel een nieuwe gevel gezet. Wie nu de trap van het kasteel oploopt, komt niet meer rechtstreeks in de ridderzaal, later de raadzaal, maar betreedt een brede gang. Van daaruit zijn niet alleen de zaal, maar ook andere ruimtes op de bel-etage te bereiken. Met de ingebruikname als raadhuis kwam er nog geen einde aan de veranderingen in functie. Al snel was het kasteel te klein om alle ambtenaren te huisvesten. In 1980 kwam een einde aan de functie als stadskantoor. In 2011 verdween ook de functie van raadzaal. Nu wordt het kasteel vooral gebruikt als museum en als trouwlocatie. Daarnaast is het een mooie locatie voor ontvangsten. Maar jaarlijks in de weken voor 5 december krijgt het kasteel weer zijn oude woonfunctie terug, als Sinterklaas er zijn intrek neemt.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven. Tekenaar Jan de Beijer; fotograaf onbekend.
