Havenplein
Op veel oude foto’s zijn nauwelijks mensen te zien. Deze foto van omstreeks 1890 vormt daarop een uitzondering. En het is de vraag of de fotograaf echt blij is geweest met het resultaat. De fotografische plaat moest nogal lang belicht worden en dat maakte dat personen lang stil moesten staan. Het is duidelijk dat vooral de kinderen daar niet toe in staat waren. De kinderen links bij de kar is het redelijk gelukt. En helemaal stil zat het jongetje midden op de foto. Daar heeft hij vast heel erg zijn best op gedaan. Met zijn armen en benen stijf over elkaar, om toch vooral niet te bewegen. Het geeft de foto een bepaalde charme. Dat jongetje midden in het beeld, dat ook nog eens in de lucht lijkt te zweven omdat het gedeelte van de plank waar hij op zit op die plaats tegen de achtergrond weg valt.
De foto toont het Havenplein gezien vanaf het kanaal. Zichtbaar is een stuk van de oude vesting van Helmond. De huizen rechts op de foto lagen binnen de veste, de watermolen achteraan, links van het midden, lag buiten de veste. Daartussen lag de stadsgracht. Toen in de jaren twintig van de negentiende eeuw de Zuid-Willemsvaart gegraven werd, maakte Helmond van de gelegenheid gebruik om een haven aan te leggen die aansloot op het nieuwe kanaal. Daartoe werd dit deel van de stadsgracht gebruikt. Tussen de stad en de watermolen legde men een dam aan, zodat de haven gescheiden werd van de Aa, die dwars door de stad liep en bij de watermolen de stadsgracht kruiste.
De stadsgracht werd ter plaatse verbreed en daarmee was de haven een feit. De haven was een groot succes, maar dat succes leidde tevens tot haar einde. In het gemeenteverslag van 1882 moet de gemeente constateren dat de haven veel te klein is, maar dat uitbreiding niet mogelijk is, omdat aan alle kanten gebouwen liggen. Er moet een andere mogelijkheid gemaakt worden om de schepen te kunnen laden en lossen. Die wordt gevonden in verbreding van het kanaal aan de oostzijde vanaf de Veestraatbrug tot de Waardstraat. Het verbrede kanaal wordt voorzien van een kademuur om het laden en lossen te vergemakkelijken. Daarnaast konden schepen ook geladen en gelost worden in de haven bij de spoorbrug, die sinds de jaren zestig van de negentiende eeuw in gebruik was.
Nadat het kanaal tussen Veestraatbrug en Waardstraat was verbreed en de kademuur gebouwd, werd in 1884 de oude haven gesloten en dichtgegooid. De foto is niet lang daarna genomen. De bomen zijn geplant in 1885. Men is bezig met de aanleg van het trottoir. De meeste personen op de foto staan op dat stukje trottoir. Links, achter de jongetjes in de kar, liggen de stenen opgestapeld om de weg te bestraten.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
