Van veldwachter tot politieagent: een geschiedenis van politie Valkenswaard
In 1947 werd bij Koninklijk Besluit bepaald dat de gemeente Valkenswaard haar eigen gemeentelijk politiekorps mocht stichten. Hiermee ging een ‘sedert ruime tijd gekoesterde wens in vervulling’, aldus toenmalig korpscommandant Jos Körner in zijn eerste jaarverslag. In dit artikel zullen we gaan kijken naar de ontwikkeling die de politie in Valkenswaard doormaakte.
Een voorgeschiedenis: Schutter, veldwachter en marechaussee
In de 18e eeuw werd voor het eerst een Schutter aangesteld in Valkenswaard. Deze had onder andere als taak om de vele bedelaars te verjagen. Ook moest hij ‘ten alle teide, zij het bij Dage ofte wel des Snagts, naar die plaatsen gaan alwaar onraad is, ten eijnde het slegte volk van daar te verdrijven’. In 1808 kreeg de Schutter officieel de titel van veldwachter van Valkenswaard en Dommelen. Zijn vergoeding bestond uit zeventig gulden per jaar. In 1890 kreeg Valkenswaard haar eigen afdeling van de Koninklijke Marechaussee. De Marechaussee had meer bevoegdheden dan de veldwachters en was ook op andere fronten actief. Zo maakten zij jacht op zoutsmokkelaars, een lucratieve handel tussen België en Nederland in die tijd. Ook gingen ze illegale stroperij tegen, bijvoorbeeld op de Borkelse heide. Tijdens de oorlogsjaren werden de veldwachters ingelijfd bij de Marechaussee en stonden ze onder controle van de NSB. Ze moesten een ander uniform dragen en verplichte assistentie verlenen bij het opsporen van onderduikers in Valkenswaard.
Oprichting van het Valkenswaardse korps gemeentepolitie
Bij de oprichting in 1947 telde het politiekorps officieel 19 personen. Het korps moest van de grond af worden opgebouwd; er was geen huisvesting, geen materiaal en geen wapens. Ook was het personeel maar gedeeltelijk geschoold in politiezaken. Na deze lastige eerste jaren kreeg het politiekorps langzaamaan meer vorm en uitstraling. Het bureau was gevestigd in het pand Markt 38. De rijkspolitie leverde uiteindelijk de wapens zodat ieder lid van het korps in ieder geval over een pistool kon beschikken. Als vervoersmiddelen kon het korps beschikken over een uit legerdumps afkomstige jeep en een Harley-Davidson motorfiets. De surveillance verliep in de jaren vijftig per fiets of per motor. De eerste jaren kenmerken zich door grote beperkte middelen maar een groot enthousiasme.
Professionalisering van de politie
Aan het eind van de jaren zeventig kreeg de politie steeds meer aandacht van de regering. De politie werd ontwikkeld tot een instituut van en voor de burgers. Door de democratisering en de toenemende mondigheid van de burgers moest de politie en professioneel en modern imago krijgen. Ook in Valkenswaard was de groei van de politie goed merkbaar. Eind jaren zeventig voldeed het pand aan de Markt niet meer aan de omvang van de organisatie. Een nieuw gebouw aan de Waalreseweg werd met hulp van het ministerie van binnenlandse zaken aangekocht, verbouwd en ingericht tot een modern politiebureau. Dit nieuwe bureau werd in 1982 in gebruik genomen. Op deze plek staat het politiebureau nog tot op de dag van vandaag.
Bron:
- Bots, J. en van Otterdijk, T (1978). Valkenswaard en zijn politie
