Koninklijke Harmonie UNA
Wie aan harmonie denkt in Valkenswaard denkt aan UNA. In 2017 vierde de harmonie haar 140 jarig bestaan. Omdat UNA al zo lang bestaat, is haar geschiedenis erg interessant en sterk verbonden met de geschiedenis van Valkenswaard. In dit artikel gaan we in vogelvlucht door de geschiedenis van de harmonie.
Oprichting en opmars
Op Driekoningen in 1877 werd harmonie Uitspanning Na Arbeid (UNA) opgericht door sigarenfabrikant Jan van Best. Bij oprichting was UNA een echte fabrieksharmonie waarvan de ongeveer 25 leden allemaal in de sigarenfabriek werkten. Er werd enthousiast gereageerd op de eerst optredens van de harmonie, waarna het voorstel van UNA kwam om een kiosk te mogen oprichten. Deze kiosk werd in 1890 in gebruik genomen en bleef dienst doen tot 1929. In de tussentijd groeide UNA uit tot een echte dorpsharmonie die sterk verweven was met Valkenswaard. Vanaf het begin van de 20e eeuw konden ook muzikanten die niet in de fabriek werken lid worden. Het definitieve einde van de zakelijke band tussen de sigarenfabriek en UNA kwam met de tijdelijke ontbinding van de harmonie in 1913 ten gevolge van de algemene staking van Valkenswaardse sigarenmakers.
Heroprichting en fusie
Dit harmonieloze tijdperk was slechts van korte duur; in februari 1914 werd namelijk het Valkenswaardsch Muziekcorps opgericht als nieuw muziekgezelschap. Enkele maanden later volgde ook de heroprichting van UNA. Vier jaar lang bestonden deze twee harmonieën naast elkaar, met de nodige rivaliteiten. In 1918 werd toch besloten om over te gaan op een fusie, omdat dit zowel op financieel als op muzikaal gebied beter zou zijn voor het harmonie-leven in Valkenswaard. In de periode tot aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog groeide de sigarenindustrie in Valkenswaard flink in omvang. Dit had ten gevolge dat het aantal leden van UNA ook flink steeg, aangezien het grootste gedeelte van de leden nog steeds werkzaam was in de sigarenfabriek. In 1942 telde de harmonie maar liefst zestig werkende leden!
Oprichting drumband en koninklijke onderscheiding
Na de Tweede Wereldoorlog krabbelde UNA langzaam op. In 1952, bij het 75-jarig jubileum, krijgt de harmonie officieel het predikaat ‘Koninklijk’. Dit predikaat gaf de vereniging ook het recht om de Koninklijke Kroon te voeren op het vaandel. Na 1950 deed ook de drumband van UNA voor het eerst zijn intrede. Deze bleef tot 1989 actief, toen door gebrekkige bezetting een einde werd gemaakt aan dit onderdeel van UNA. De meeste voormalige leden van de drumband richtten echter in datzelfde jaar nog een nieuw muziekgezelschap op onder de naam Unaniem. Deze groep is nog steeds actief en telt op dit moment 17 leden. Binnen UNA kwam de percussiegroep vanaf de jaren 90 in de plek van de vroegere drumband.
Vanaf de jaren 80 is het ledenaantal gestaag gestegen en op dit moment telt de vereniging zo’n 150 leden. Dit ledenaantal is verdeeld over het ‘groot orkest’, het leerlingenorkest en de slagwerkgroep. In de laatste decennia is UNA bij diverse muzikale evenementen in Valkenswaard van de partij geweest. Hoogtepunt vormde in de jaren na 1994 de Night of the Proms. Ook bij de Handelse processie, de bloemencorso en carnaval zorgt de harmonie jaarlijks voor het nodige muzikale spektakel.
Bronnen:
Regionaal Historisch Centrum, Eindhoven, Beeld- en geluidcollectie, inventarisnummer 20096
Van den Besselaar, C., Van Mielro, H., Senders, W. (2002). ‘Blijf immer aan uw vaandel trouw…’: 125 jaar Koninklijke Harmonie Uitspanning Na Arbeid, 1877-2002
Bots, J.J.W.M. (1977). Harmonie ‘’Uitspanning Na Arbeid’’ (Valkenswaard) honderd jaar, 1877 - 1977
Bots, J.J.W.M. (1987). Valkenswaard: momenten uit heden en verleden
