De Hooghuisstraat: de stille kracht in het roerige centrumgebied

Het ontstaan van de Hooghuisstraat

Het dempen van de grachten eind jaren ’20 van de vorige eeuw ontdeed Eindhoven van de barrières die het water opwierp. Het centrum werd groter en beter ontsloten. Hierdoor ontstond de behoefte om een betere oost-westverbinding aan te leggen. Vandaar dat in 1929 besloten werd tot een verbinding tussen de Keizersgracht en de Rechtestraat. Om dit mogelijk te maken moest een pand in de Rechtestraat worden afgebroken. De huizen links en rechts van het afgebroken pand werden de hoekpanden van de nieuwe straat. Op de linkerhoek van de Rechtestraat met de nieuwe straat stond een wit pand, het zogenaamde Hooghuis waarnaar de nieuwe straat werd vernoemd, en op de rechterhoek het herenhuis van mr. J. van Best. Beide panden zijn er heden ten dage niet meer. Het herenhuis van mr. van Best werd gesloopt in 1931. Daar kwam de meubelhandel Stultiëns voor in de plaats. Nu vinden we daar boekhandel De Slegte. Het linkerpand huisvest nu juwelier Van de Kerkhof.

Links: de Hooghuisstraat rond 1930. Hier stalden voermannen hun paard en wagen om de markt te bevoorraden. Rechts: de Rechtestraat met het oude Stadhuis. Het huis met de spitse punt rechts van het witte huis werd gesloopt voor de doorbraak van de Hooghuisstraat. Datzelfde witte huis heette Het Hooghuis. Het werd het hoekhuis van de nieuwe straat: de Hooghuisstraat. Het herenhuis aan de rechterkant van het gesloopte huis was het woonhuis van mr. J. van Best, wethouder van de gemeente Eindhoven. In 1931 werd dit herenhuis afgebroken voor de nieuwbouw van meubelhandel Stultiëns. Nu zit daar boekhandel De Slegte.

Oorlog
De Hooghuisstraat werd niet meteen in zijn geheel bebouwd. Het achterste gedeelte richting de Keizersgracht -de zuidkant- deed lange tijd dienst als laad- en losplaats voor de markt en de winkels. Eerst voor voerlui met paard en wagen, later voor expediteurs en hun vrachtwagens.
Het niet volbouwen van de Hooghuisstraat kwam in de oorlog uiteindelijk goed van pas. Door meerdere bombardementen, met name het bombardement van 6 december 1942, werd het stadscentrum grotendeels verwoest. De winkeliers op de Demer werden zwaar getroffen. De gemeente bood hen een alternatief door op het braakliggende stuk van de Hooghuisstraat noodwinkels te bouwen. In de loop van 1943 konden de winkeliers er hun intrek nemen. De winkeltjes hebben lange tijd het beeld van de Hooghuisstraat bepaald, want het duurde tot 1968 voordat de laatste werd afgebroken.

Links: het bombardement van 6 december 1942 noodzaakt de gemeente noodvoorzieningen aan te wenden voor de getroffen winkeliers van de Demer. In 1943 verrijst aan het nog onbebouwde gedeelte van de Hooghuisstraat een blok met noodwinkels. Rechts: de noodwinkels aan de Hooghuisstraat nummers 37 tot en met 47.

Eindhoven als “City”
De schade die de oorlog in het centrum had aangericht werd door de architecten die zich bezighielden met de wederopbouwplannen als kans gezien om van Eindhoven een heuse “City” te maken. De Hooghuisstraat als verbinding tussen de Keizersgracht en de Rechtestraat was dan niet voldoende om het almaar groeiende verkeer in goede banen door de stad te leiden. Het kopend publiek moest de stad ingetrokken worden door deze goed bereikbaar per auto te maken. Daarom moest er een nieuwe oost-westverbinding komen. Deze verbinding werd een rechte lijn naar de Markt, via huize Fens, het oude stadhuis op de Rechtestraat en de Jan van Hooffstraat. Vele historisch monumentale panden moesten voor deze plannen wijken: villa Fens aan de Keizersgracht, het oude stadhuis aan de Rechtestraat, de panden aan de noordzijde van de Jan van Hooffstraat. Het liet de Eindhovenaar niet onberoerd. Vooral de afbraak van het oude stadhuis was onderwerp van veel discussie en protest. De beoogde verbindingsweg is er nooit gekomen. Door veranderend inzicht moest het verkeer niet meer de stad in, maar afgewikkeld worden via tangenten en rondwegen. Een winkelfunctie kreeg de weg ook niet en de plannen verdwenen uiteindelijk in de la. De afbraak van onder andere villa Fens en het oude stadhuis was voor niets geweest. Het gat in de Rechtestraat werd gedicht met nietszeggende panden en op de plaats van villa Fens kwam een parkeerplaats. Een gewijzigd plan kwam ervoor in de plaats, namelijk de bouw van de toren Het Hooghuis. Dit plan werd goedgekeurd in 1968, toen ook de laatste noodwinkels aan de Hooghuisstraat waren afgebroken.

Links: de Hooghuisstraat gezien vanaf de Keizersgracht richting de Rechtestraat. Het duurt een aantal jaren voordat de Hooghuisstraat raakt volgebouwd. Rechts: panorama van de Hooghuisstraat begin eind jaren ’50, begin jaren ’50 van de vorige eeuw. Aan het einde de laagbouw met noodwinkels.

Vandaag de dag is aan de panden in de Hooghuisstraat te zien uit welke tijd ze dateren. Het eerste stuk vanaf de Rechtestraat dateert uit de jaren ’30 en herbergt vele leuke, kleine winkels en boutiques. Richting de Keizersgracht doemt de betonnen kolos uit de jaren ’70 op, die een aantal winkelketens huisvest. De plannen die voor dit stukje stad zijn bedacht hebben veel stof doen opwaaien en littekens achtergelaten die helaas niet meer te herstellen zijn.