De Kegelbaan

Een oud-collega van ons heeft in 1990 geschreven over het kegelen in Eindhoven. Hij vond voor die stad het eerste bewijs van een overdekte kegelbaan in 1861. Dit paste bij een opleving rond die tijd van het kegelspel, waarin na 1800 de klad was gekomen. In Helmond dateert de oudst bekende kegelclub Wilhelmina uit het jaar 1892. Deze vereniging had onderdak bij Van Melis op de Markt. In Helmond is op dat moment het beugelen nog heel erg populair. Bijna iedere grotere herberg heeft wel een beugelbaan. Na 1900 verandert dat. De beugelbanen verdwijnen. Als in 1924 op de plaats waar nu de straat De Kegelbaan is een Kegelhuis wordt gebouwd, leidt dat tot de oprichting van een heleboel clubs die zich weer verenigen in de Helmondse Kegelbond.

Het lijkt logisch de naam van de straat te verbinden aan het Kegelhuis. Toch klopt dat niet. Al op 27 december 1920 stelt de Helmondse gemeenteraad de naam De Kegelbaan officieel vast. En dan bestaat het Kegelhuis nog niet. Bij het besluit wordt gemeld dat de Commissie voor Publieke Werken het nodig vindt om officiële namen toe te kennen aan de vele sloppen en steegjes die Helmond kent. Dit in verband met de invoering van huisnummers. Dat maakte het nodig dat ieder huis per straat goed herkenbaar was. Ook wordt bij het besluit vermeld dat de naamgeving zoveel mogelijk aansluit bij de al in de volksmond bestaande benamingen. En zo wordt het eerste slop aan de Kamstraat De Kegelbaan. In het verleden is ook wel eens geopperd dat de naam van de straat ontleend is aan de kegelbaan achter Sociëteit Gezelligheid aan de Veestraat. In deze sociëteit kwam de Helmondse elite bij elkaar en op zaterdagavond kegelden de heren. Ruim 25 jaar geleden is er al ooit in Kiek op Toen een foto geplaatst van een kegelclub waarvan weinig bekend was. De plaatsing van die foto heeft toen veel reacties opgeleverd. En al die reacties spreken over een kegelbaan achter de sociëteit. Maar dat gebouw lag veel meer in de richting van het kanaal aan de andere kant van de Oude Aa. Het lijkt dan ook niet logisch dat de straat naar de kegelbaan achter de sociëteit genoemd is. Wellicht heeft het Kegelhuis een voorloper gehad op deze plek, maar het kadaster vermeldt als omschrijving van het perceel slechts de weg en geen bebouwing.

Op de foto is De Kegelbaan te zien vanuit de kasteeltuin. De huizen rechts op de foto liggen aan de Kamsteeg. Achter die huizen ligt de Kegelbaan met op de achtergrond de huizen aan de Veestraat. De kerk op de achtergrond is de H. Hartkerk. Het ziet er heel wat idyllischer uit dan de kale ruimte onder aan de Kasteel-Traverse anno 2006. Wanneer de foto gemaakt is, is niet bekend.

Veel van de clubs die in de tijd van de bouw van het Kegelhuis ontstaan, hebben prachtige namen. Wat denkt u van namen als Kalme Gasten, Poedelvrees, De Jas Uit, De Natte Spons, of van de dameskegelclub ’t Zal er Krullen? Kegelclub De Jas Uit bestaat overigens nog steeds. Zij spelen op banen in de City Sporthal. En iedere woensdagavond begeleiden zij mensen die graag willen kegelen, maar daar op eigen gelegenheid niet toe komen. Een van de doelstellingen van de eerste kegelaars die in verenigingsverband gingen spelen was uit hun batig saldo de behoeftigen te ondersteunen.

Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.