De Parklaan: van wonen naar werken op stand

De eerste fabrikant die zich eind 1900 in de weilanden van Tongelre vestigde was de lucifersfabrikant Mennen. Hij kocht een stuk grond op de plek waar nu het pand van Van Lanschot Bankiers staat en bouwde daarop zijn buitenverblijf. In de weekenden was hij daar te vinden en genoot dan samen met zijn gezin en geïnviteerde vrienden van de natuurrijke omgeving. Door de week woonde hij aan het Stationsplein.

Vanaf 1907 kreeg de Parklaan meer bebouwing. Als eerste vaste bewoner vestigde de gloeilampenfabrikant Anton Philips zich in de door hem gebouwde villa De Laak. Deze villa is in eigendom van het Philipsconcern. Philips werd gevolgd door J. Brüning, de oprichter van de sigarenkistjesfabriek Picus. Hij liet villa Elsheim bouwen. In 1940 kreeg deze villa een nieuwe bestemming toen het Diaconessenhuis er zich vestigde. Met het vertrek van het zieken- en zusterhuis verdween ook de naam Elsheim. Het oude ziekenhuis werd een verpleeghuis en kreeg de naam Dommelhoef, genoemd naar een boerderij die daar in het verleden lag. Ook de steenfabrikant Glaudemans bouwde zijn villa aan de Parklaan. Het is de villa van Parklaan 62 liggend op de hoek met de Stationsweg. Nu huist in deze villa de FGH Bank, voorheen zat er een Wiener café en een studentensociëteit.

Links: villa De Laak, gebouwd in 1907 door Anton Philips en in eigendom van het Philipsconcern. Rechts: villa Elsheim, gebouwd in 1907 door oprichter van de sigarenkistenfabriek Picus, Jean Brüning. Nu verpleeghuis De Dommelhoef.

Bouwgrondmaatschappij
De drie al genoemde fabrikanten Philips, Brüning en Glaudemans richtten in 1907 de Bouwgrondmaatschappij Stratum-Tongelre op. Deze Maatschappij bewerkstelligde dat de Parklaan in 1909 door de gemeente Tongelre werd verhard. De verharding zorgde niet direct voor een snellere ontwikkeling van de Parklaan en omgeving. Het bleef een rustige wijk met een aantal eenzame villa’s. In de jaren die volgen werden meer villa’s gebouwd. In 1911 worden twee villa’s aan de Parklaan opgeleverd, nummer 58-60 en nummer 85. Parklaan 58-60 werd gebouwd door de linnenfabrikanten Van Dissel en Bisdom. Op dit moment is advocatenkantoor Houben & Van Dijck en LTP gevestigd op nummer 58 en houdt de bank Insinger de Beaufort kantoor op nummer 60. Op Parklaan 85 bouwde sigarenfabrikant Meerstadt zijn woning. Nu bevindt onder andere makelaarskantoor Van Stekelenburg Rooijakkers B.V. zich in het pand.

Links: zicht op de Parklaan gezien vanaf de Dommelbrug. De Dommel was de natuurlijke grens tussen Eindhoven en Tongelre. Links villa Glaudemans (Parklaan 62), rechts villa De Laak (Parklaan 99). In villa Glaudemans zetelt nu de FGH bank. Rechts: de Parklaan ter hoogte van nummer 52. Rechts is de toegang te zien tot de villa die werd gebouwd door lucifersfabrikant J.L. Wijers. Op dit moment houdt F. van Lanschot Bankiers er kantoor.

Grandeur
Vijf jaar later verrezen opnieuw grandeur uitstralende panden zoals de villa van linnenfabrikant J. Elias op Parklaan 54, genaamd Huize De Gooren alwaar Advocatenkantoor Loyens & Loeff nu kantoor houdt. Daarnaast op nummer 56 verrees villa Balkwiel, voorheen Stroohuis en De Lelie geheten. Deze villa werd gebouwd door sigarenkistenfabrikant Van Dijck en is tot op de dag van vandaag een woonhuis. Op nummer 95 verrees villa Gran Ville, gebouwd door sigarenfabrikant Remi Mignot. Nu zetelt hier Colliers International.

Links: Parklaan nummer 60/58, 56 en 54, villa’s van respectievelijk linnenfabrikanten Van Dissel en Bisdom, sigarenkistenfabrikant van Dijck en linnenfabrikant Elias. Op nummer 58 en 60 zijn advocatenkantoor Houben & Van Dijck, LTP en de bank Insinger de Beaufort gevestigd. Nummer 56 wordt bewoond. Op nummer 54 zetelt nu het advocatenkantoor Loyens & Loeff. Rechts: villa’s aan het midden van de Parklaan. Links Parklaan 46 en 44, rechts Parklaan 85 en 81. Op nummer 81 was vanaf 1933 het Diaconessenhuis gevestigd voordat het in 1940 verhuisde naar villa Elsheim aan Parklaan 97. De villa werd gebouwd door textielfabrikant C. de Haes, die vervolgens in 1927 ernaast ging wonen in een kleiner, wat naar achter gelegen huis op nummer 83.

De villa die tegenwoordig onderdak biedt aan het Academisch Genootschap op nummer 93 werd in 1917 opgetrokken door sigarenfabrikant De Jongh. De Jongh was een broer van de echtgenote van Anton Philips. We eindigen met de plek waar we begonnen: het buitenverblijf van C. Mennen. Dit buitenverblijf was geen lang leven beschoren en sneuvelde voor het monumentale pand dat in 1922 gebouwd werd door lucifersfabrikant Wijers. In dit pand aan de Parklaan 52 zetelt nu Van Lanschot Bankiers.

In 1909 werd tussen de villa van Mennen (nu Parklaan 52) en het café van Mie van Rooy (gelegen tussen de Kievitlaan en de Goorstraat) een landbouwtentoonstelling gehouden. Het tussenliggende gebied was nog niet bebouwd waardoor ruimte beschikbaar was om de tentoonstelling te houden.

Fabrikantenwoningen worden kantoorvilla’s
In en rond de Parklaan werden niet alleen villa’s gebouwd. Er kwamen ook scholen, een kerk en een klooster. Na de annexatie in 1920 van Tongelre door Eindhoven namen de bouwactiviteiten een vlucht. Ze werden zelfs zo groot dat voetbalvereniging Eindhoven in 1925 de voetbalvelden aan de Parklaan moest verlaten. Nog tijdens de ontwikkeling van de villaparkwijk, omstreeks 1930, bleek dat veel villa’s te groot waren om in te wonen. Hun bestemming veranderde. Zo werd de villa op nummer 81 al in 1933 ingericht als ziekenhuis - het Diaconessenhuis - dat zeven jaar later naar villa Elsheim zou verhuizen.

De villa’s aan de Parklaan bieden vandaag de dag vooral onderdak aan de dienstverlenende sector. Bankiers, advocaten, makelaars, accountants, belastingadviseurs etcetera hebben hun kantoor gevestigd aan de Parklaan: een monumentale locatie van een eeuw oud.