Monumentendag 2007
In 2007 had de gemeente Helmond 62 rijksmonumenten en 70 gemeentelijke monumenten. Bij die laatste zijn er overigens die meerdere panden omvatten. Zo zijn de woonhuizen aan de Molenstraat met de huisnummers 78 tot en met 88 als één monument opgenomen. En ook het Klaverhofcomplex, met 39 woningen aan de Klaverhof, zeven woningen aan de Willem Prinzenstraat en twee aan de Zonnehofstraat, is één monument. Het onderwerp van de jaarlijkse monumentendag in september is dit jaar de jongere monumenten. Daaronder worden verstaan de monumenten van na 1900.
Villa De Beemd aan de Aarle-Rixtelseweg 101, op het vroegere grondgebied van Aarle-Rixtel, is een rijksmonument. In de monumenteninventarisatie (MIP) van 1991 is het pand beschreven. Het is in 1919 gebouwd volgens een ontwerp van J.W. Hanrath. Deze in 1867 in Amsterdam geboren architect vestigde zich in 1893 in Hilversum. Vanaf dat moment ontwierp hij veel gebouwen, die later de status van monument hebben gekregen. Tot die gebouwen behoren veel villa’s, maar ook scholen. Het betreft niet alleen ontwerpen in Hilversum. Veel villa’s in Eindhoven zijn door Hanrath ontworpen, maar bijvoorbeeld ook de voormalige fröbelschool aan de Eksterlaan en de Philips Huishoudschool aan de Gagelstraat. Ook in Helmond heeft hij meer gedaan dan alleen het ontwerp van De Beemd. Nadat de gemeente in 1920 van de familie Wesselman het kasteel had gekocht, werd nog in datzelfde jaar Hanrath aangezocht als architect voor de verbouwing tot raadhuis. In de jaren daarna was Hanrath regelmatig in Helmond. Wat opvalt is dat hij voor zowel het kasteel als villa De Beemd samenwerkte met een beroemde tuinarchitect, namelijk Springer. Bij De Beemd is dat tuinontwerp ook niet los te zien van het ontwerp van het huis. Het huis is gebouwd op een kunstmatige terp, waarvan de grond afkomstig is van de grote vijver in de tuin. De parkachtige tuin is ook opgenomen in de monumenteninventarisatie. In de tuin in Engelse stijl staan zeldzame bomen.
Nadat Hanrath voor Vlisco-directeur Matthijsen De Beemd had gebouwd en voor de gemeente het kasteel had verbouwd, heeft hij rond 1930 nog sporen in Helmond nagelaten. Hij ontwierp toen de villa aan de Aarle-Rixtelseweg 14. Maar ook vóór de bouw van De Beemd is hij misschien al wel actief geweest in Helmond. Vermoed wordt dat de villa aan de President Rooseveltlaan 3 in opdracht van bankier Lotichius in 1893 gebouwd is door Hanrath en dat het ontwerp van de tuin ook van Springer is. Dat zou dan wel een heel vroeg ontwerp van Hanrath zijn. Het is het jaar van zijn eerste ontwerpen in Hilversum toen hij 26 jaar oud was.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
