De “Overkanaalsche” kerk

Eindelijk is er weer een nieuw theater in Helmond. Nadat op 29 december 2011 een brand het Speelhuis verwoeste was het even wat behelpen. Nu is het weer mogelijk om in de prachtige ruimte van de O.L. Vrouwekerk te genieten van een voorstelling. Dat zal wel even wennen zijn en voor sommigen is het vloeken in de kerk.

In het memoriaal van de parochie lezen we over de ontstaansgeschiedenis van de kerk. De snelle toename van de bevolking in het begin van de twintigste eeuw zorgde ervoor dat de twee Helmondse kerken overvol zaten. Er moest dringend een derde bijkomen. De grootste bevolkingsgroei deed zich voor in het Hemelrijk. De bisschop van ’s-Hertogenbosch had geld ter beschikking gekregen van een weldoener en deed aan de pastoor van de Lambertusparochie in 1910 de toezegging dat hij voor de bouw van een kerk ook uit dat fonds mocht putten. Een bedrag van 150.000 gulden was beschikbaar voor de bouw van een kerk en een pastorie in een arbeiderswijk. Kapelaan van der Hagen had al eens geopperd wel een derde parochie te willen stichten in het “Overkanaalsche” in het Haagje. De bewoners daar klaagden al lang over het ontbreken van een kerk en scholen aan die kant van de Zuid-Willemsvaart. Dat kanaal werd steeds meer een obstakel vanwege het drukke scheepvaartverkeer en daarom was het logisch de parochiegrens te laten samenvallen met het kanaal. Maar dan zou die parochie niet alleen een arbeiderswijk omvatten maar ook bewoners van de Steenweg en Wilhelminalaan zouden daaronder vallen. Daar woonden niet echt arbeiders en dat was tegen de wil van de gulle gever. Een poging om een terrein in het Haagje aan te kopen van de familie Coovels strandde op de vraagprijs van 30.000 gulden. De pastoor van de H. Hartkerk was niet gelukkig met de voorgestelde parochiegrenzen, hij zou zijn deel over het kanaal verliezen. De zaak werd urgent, want de schenker, de heer Grewen uit Rotterdam lag op sterven. De bisschop stelde een ultimatum; hij had het idee dat de gift in Helmond niet welkom was. De beslissing viel dat er gebouwd ging worden in het Hemelrijk. Er werd een perceel aangekocht tussen Heistraat en Beelsstraat. Architect Albert Margy uit Rotterdam werd gevraagd voor het ontwerp. De advertenties voor de aanbesteding zouden geplaatst gaan worden toen een commissie uit het Haagje met een lijst handtekeningen naar de bisschop trok en hem wist te overtuigen dat een kerk daar wenselijker was dan in het Hemelrijk. De bouw ging niet door en de schenker overleed. Daarmee kwam een einde aan deze poging voor een derde parochie. De nieuwe pastoor van de Lambertusparochie, M. Rath, zag de noodzakelijkheid van een derde parochie en opteerde voor een kerk op de Steenweg. Het hele gebied over het kanaal werd alsnog een parochie. Piet de Wit ging bij enkele welgestelden langs en had zo 16.000 gulden bij elkaar. Jonkheer Wesselman van Helmond, van wie het kerkbestuur de grond tussen Wilhelminalaan en Kromme Steenweg kocht voor 36.205 gulden, hield nog een vinger in de pap met de bepaling dat kerk en pastorie aan de Wilhelminalaan moesten komen en niet aan de Kromme Steenweg. Men kon aan de slag. Architect Jos. Margry ontwierp pastorie en kerk. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog en de mobilisatie vertraagden het bouwproces; de kerk werd slechts voor een deel afgebouwd. Op 9 juli 1915 kon de kerk met koepel en priesterkoor plechtig worden ingewijd. Het schip en de toren kwamen pas in 1928 gereed.