Mortierorgel in café De Haag

In de danstent hadden de jonge mannen en vrouwen gelegenheid om elkaar te ontmoeten en te dansen op de muziek van een dansorgel. In de zaal van Bocken stond een dergelijk dansorgel. Het mortierorgel van Bocken was verplaatsbaar, zodat het ook tijdens de kermis in een danstent ingezet kon worden, maar bijvoorbeeld ook achtergrondmuziek kon geven in de kermisattractie met botsauto’s van Bocken. En de orgels konden ook verhuurd worden.

Maar ook in andere gelegenheden in Helmond stonden tijdens de kermis dansorgels. De foto laat een mortierorgel zien. Het orgel was eigendom van de firma Stelleman in Eindhoven. Ook verhuurde deze firma dansorgels aan café’s, die dan de bezoekers de gelegenheid boden om te dansen. In dit geval gaat het om café De Haag in de 3e Haagstraat. In welk jaar het precies was is niet bekend. Wel is bekend dat het café in die tijd gedreven werd door Fie Kets en Piet van Will. Uit het bevolkingsregister blijkt dat zij op 24 januari 1923 zijn gaan wonen in het café aan de 3e Haagstraat 39. Ze wonen er tot 15 april 1938. In de tussenliggende periode zal de opname gemaakt zijn. De kwaliteit van de foto is niet echt geweldig. Het is een scan van een reproductie van de oorspronkelijke foto. Maar de afbeelding is te apart om niet te gebruiken. We hebben niet veel interieurfoto’s van een buurtcafé.

Op de foto zijn ook enkele vrouwen en kinderen te zien. Dat kon in de tijd dat de foto gemaakt werd. In de 19e eeuw was dat niet gebruikelijk. De kerk zag er streng op toe dat vrouwen geen dansgelegenheden bezochten tijdens de kermis. Uit de zogenaamde kermisbrieven van de pastoor van de Helmondse Lambertusparochie uit het einde van die eeuw blijkt dat heel duidelijk. En aan dat kerkelijke verbod hielden veel horecagelegenheden zich. In de krantenadvertenties waarin de dansgelegenheden hun muziek aanprezen, is dan ook regelmatig een verbod op damesbezoek opgenomen. Tegen het einde van de eeuw werd het steeds moeilijker om dat verbod te handhaven. In 1902 ziet de Bossche bisschop zich dan ook genoodzaakt het verbod voor Helmond op te heffen, omdat de praktijk het kerkelijke ideaal heeft ingehaald. De kerk had echter nog andere middelen om de Helmonders tijdens hun vakantieweek van drank en vertier af te houden. Juist in die week werd de bedevaart naar Kevelaer georganiseerd en werden buiten Helmond retraites gehouden, uiteraard apart voor mannen en voor vrouwen.

Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.