Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Hollandia

In 1954 bestaat de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Hollandia 60 jaar. Het Eindhovens Dagblad besteedt aandacht aan het feestelijk jubileum. Helaas gaat zes jaar later de stekker er al uit. Een kort verslag van de stoomzuivelfabriek in Valkenswaard.

De coöperatie wordt opgericht in januari 1894. Voortrekkers van het initiatief zijn Jasper van Best (burgemeester van Valkenswaard), zijn broer Antoon van Best (sigarenfabrikant) en Hendricus Snellens (hoofd openbare school).

Antoon van Best koopt een stuk grond op de hoek van de Luikerweg en de Molenstraat (voormalige Kromstraat) om een fabriekje te stichten. Op 1 mei 1894 start de bouw en in augustus is de fabriek al in bedrijf. Werkte het fabriekje eerst op handkracht, vanaf januari 1904 doet de stoomkracht zijn intrede en wordt de fabriek daartoe verbouwd en vergroot.

Het gaat goed met de zuivelfabriek. Dommelen, die een eigen zuivelfabriek had opgericht in hetzelfde jaar als Valkenswaard wordt door Hollandia in 1914 overgenomen. Ook de zuivelfabrieken van Waalre (1912), Aalst (1916) en Westerhoven (1932) fuseren met Valkenswaard. In 1916 wordt een dienstwoning naast de fabriek gebouwd voor de directeur.

Het begin van het einde voor Hollandia is de toetreding tot kringcoöperatie De Kempen in 1947. Hollandia verliest daarmee haar zelfstandigheid. De coöperatie wordt in 1960 ontbonden en al snel verandert de functie van de fabriek in een uitgiftelokaal. Dit blijft zo tot eind jaren ’70. In 1986 wordt de fabriek afgebroken om plaats te maken voor een appartementencomplex.

Bron: Henk van Mierlo, Een soepel fabriekske : Coöperatieve Zuivelfabriek Hollandia (1894-1960) uit Merckenswaert : jaarboek Heemkundekring "weerderheem" 8/1999, p. 9-145

Eindhovens Dagblad 9 augustus 1954