Industriële bedrijvigheid
In 2010 is de kraanbaan van Slits aan de Helmondse Kanaaldijk Zuid Oost vaak in het nieuws geweest. Dit stuk industrieel erfgoed staat nu te verkommeren op de plaats waar nieuwbouw moet komen voor het prestigieuze Suytkade. Toch vormt deze baan een mooi onderdeel in de schakel van de weinige industriële monumenten die Helmond nog rest.
Langs het kanaal zijn hiervan de meeste voorbeelden te vinden, zoals het erfgoedhuis van de Stichting Industrieel Erfgoed, het EDAH-museum, de collectie van het Vlisco-museum, het oude fabriekje van Raymakers, de Vlisco en de fabrikantenvilla’s. Helmond had in het verleden meer transportbanen langs het kanaal die inmiddels allen zijn verdwenen. Dit is een uniek exemplaar dat zeker het behouden waard is. Waar de gemeente de kraanbaan uiteindelijk zal gaan plaatsen is niet bekend. Er werd een verrassend idee gelanceerd de baan te gaan gebruiken om fietsers en wandelaars over te zetten bij Sluis 7.
Een mooi voorbeeld van industriële bedrijvigheid zien we op bijgaande foto van de Kanaaldijk ten zuiden van de spoorlijn. Op de voorgrond de Kanaaldijk Zuid West, aan de andere kant van de vaart de Kanaaldijk Zuid Oost. Er is echt van alles op deze foto te ontdekken. Aan de overzijde is men bezig met het aanleggen van leidingen; aan deze kant van het kanaal ligt een bovengrondse leiding. Er zijn zeker vijf fabrieksschoorstenen te zien, de meest linkse is van Van Vlissingen. De kerktoren rechts is die van de voormalige H. Hartkerk in de Veestraat. Dat maakt het dateren van de foto al wat makkelijker: de toren is in 1952 afgebroken omdat de boktor in de draagconstructie zat. Van links naar rechts zien we, bijna onherkenbaar door de beschadigingen van de foto, de laadboom van de firma Bezemer Houtindustrie. Ook de spoorbrug is te herkennen met daarachter in de bocht van het kanaal de kartonnagefabriek van Van Wezel, de fabrieken van Carp en verderop de grote constructiehal van Begemann, waarboven de O.L. Vrouwekerk uittorent. Het witte gebouw rechts langs de elektriciteitsmast is het gebouw van Van Vlissingen dat in 1911 is gebouwd. Daarvoor, aan de zuidkant van de spoorlijn, zien we de gebouwen van de Nederlandsche Cacaofabriek, tegenwoordig in gebruik als kunstenaarsinitiatief en begin 2008 gedeeltelijk door brand verwoest. Het lage deel op de hoek is het oudste en dateert uit 1894; het hogere deel daarlangs is gebouwd in 1921. De Confectie-industrie Leco zat in en achter het hoge huis met het pannendak. De twee gelijkvormige gebouwen achter de kraanbaan waren van de firma Breithardt die handelde in onderdelen voor textielweverijen. De kraanbaan is in 1928 opgericht voor de steenkolen- en bouwmaterialenhandel van de firma van Bussel. Omdat de baan ook boven de openbare weg liep moest aan de gemeente jaarlijks 5 gulden en 30 cent belasting betaald worden. In 1936 werd de kraaninstallatie aan het vervoersbedrijf Slits verkocht en ging de firma van Bussel in afgeslankte vorm verder. Daarvoor werd er een nieuwe losinstallatie met kraan geplaatst die later werd overgenomen door de buurman, de draadnagelfabriek van J.H. de Wit en Zonen. Beide kranen zijn op de foto te zien. De gebouwen van de Wit zien we in het midden op de foto, waar twee fabrieksschoorstenen boven uitsteken.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
Werkend Verleden in Helmond; collectie Lambrechtsen-van Vlissingen.
